THANH TÂM KHỞI NUY
Lương y Nguyễn Công Đức
Nguyên Giảng viên Đại học Y Dược TP.HCM
Bài thuốc:
Sơn chi tử 10g, Long đởm thảo 15g, Tri mẫu 10g, Hoàng bá 10g, Thổ phục linh 30g, Sinh địa hoàng 20g, Thiên môn 15g.
Chủ trị:
Chữa dương nuy thuộc thể tâm can hỏa vượng. Thấy dương vật không cứng, tâm phiền khát nước, hay nổi giận, mạch huyền sác.
Công hiệu: Thanh tâm tả can khởi nuy.
Cách dùng:
Mỗi ngày 1 thang, nước đầu đổ 4 chén sắc còn 1 chén rưỡi, chia uống 3 lần trong ngày. Nước nhì đổ nước ngập dược liệu. Nấu sôi uống cả ngày.
Cấm kỵ: Thận hư dương nuy không chọn dùng bài này.
Giải thích:
Sách “Linh khu thiên cân” nói: “Túc quyết âm chi cân kỳ bệnh âm khí bất dụng, thương vu nội tắc bất khởi” “Cân thuộc kinh túc quyết âm, khi có bệnh thì âm hành không cương, là do bên trong bị tổn thương thì không cương cứng được.” Y học cổ truyền cho rằng âm hành thuộc can, can thận đồng nguyên (cùng một nguồn gốc) khi can kinh uất nhiệt lâu thì hóa hỏa dẫn xuống dưới làm hao tổn thận âm, thận thủy thiếu nên không thể đưa lên tâm để tư dưỡng, hỏa tâm can thịnh thì làm tổn thương cân mạch, cân mạch tổn thương mà không cương cứng được. Do đó khi chữa chứng dương nuy cần phải phân rõ do âm hay dương thiên thịnh. Nếu thấy dương nuy mà vội dùng các loại thuốc tráng dương bổ thận như: Lộc nhung, Ba kích, Dương khởi thạch. Dương càng tráng thì dương vật càng teo không cử động, đó là hiện tượng cây thiếu nước nên khô héo cần phải tưới nước (tư âm). Mà không nên dùng các loại thuốc tráng dương. Do đó chứng dương nuy thuộc thể tâm can hỏa thịnh, chữa nên thanh tả hỏa ở tâm, can. Trong bài Sơn chi tử thanh tâm tả hỏa; Long đởm thảo thanh can tả hỏa, trừ thấp nhiệt. Thổ phục linh thanh thấp nhiệt; Hoàng bá kiêm tả tướng hỏa; Sinh địa hoàng, Tri mẫu, Thiên môn tư âm tăng dịch, làm cho thận thủy được đưa lên giao thông với tâm, tâm hỏa hạ giáng mà không bốc lên nữa. Các vị thuốc phối ngũ trong bài vừa tả hỏa ở tâm can vừa tư âm dịch ở can thận làm cho cân được nhuận mà phần dương đang héo rũ được khởi.